В годы Великой Отечественной войны Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара создал ряд лирико-патриотических стихотворений, некоторые из них стали популярными среди якутской молодежи тех лет.

Книги:

Талыллыбыт айымньылар : [кэпсээн, хоһооннор, поэмалар, тылбаастар, ахтыылар, ыстатыйалар] / хомуйан оҥордо Е. Г. Винокуров ; редакционнай сэбиэт: А. М. Иевлева, Р. Н. Корнилова, З. М. Кузьмина, В. К. Маршинцев. – Дьокуускай : Сайдам, 2016. – 405, [5] с. ил.

Сүүрээн : хоһооннор. – Москва – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1937. – 72 с. ; Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1939. – 50 с.

Саргылаана : ырыа-хоһоон. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1943. – 50 с.

Хоһооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1948. – 48 с.

Биһиги – Россия дьонобут : хоһооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1964. – 56 с.

Балыксыт отуутугар. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1968. – 36 с.

Сэрии чуораана. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1970. – 80 с.

Күнү көрсө. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1973. – 40 с.

Бүгүн да саллааппын : хоһооннор, поэмалар. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1975. – 63 с.

Сааскылыы сайаҕас ырыалаах : хоһооннор. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1979. – 104 с.

Мин саастыы көлүөнэм : хоһооннор, поэмалар. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1986. – 248 с.

Ыҥырыыга саха уола : [хоһооннор] / [хомуйан оҥордулар: С. И. Тарасов, С. Н. Горохов ; аан тылы суруйда С. И. Тарасов]. – Дьокуускай : Бичик, 2005. – 95 с. : ил.

***

Не померкнут эти дни… : (сборник стихотворений) / перевод с якутского С. Феоктистов-Сэргэх Сэмэй ; главный редактор В. С. Доллонов. – Якутск : Сахапечать, 2018. – 96 С.

 

В периодической печати и сборниках:

Стихи и поэмы

Көһүтүһүү туһунан ырыа : хоһоон // Уус-уран литература. – 1939. – № 4. – С. 54-55.

Чапай : хоһоон // Уус-уран литература. – 1939. – № 3. – С. 62-63.

Муораҕа, буурҕаҕа : хоһоон // Хотугу сулус. – 1940. – № 1. – С. 24-25.

Сталинскай мохсоҕоллорго : хоһоон // Хотугу сулус. – 1940. – № 2. – С. 23.

Ийэ ырыата : хоһоон // Хотугу сулус. – 1940. – № 2. – С. 80-81.

Түөкүттэр үөрдэрин төрдүттэн эһиэххэ : хоһоон // Кыым. – 1941. – Атырдьах ыйын 3 к.

Миэхэ ыыппыт бэлэххэр : хоһоон // Кыым. – 1941. – Ахсынньы 31 к.

Хорсуттар ырыалара : хоһоон // Кыым. – 1942. – Олунньу 11 к.

Табаарыс походка бэлэмнэн : хоһоон // Кыым. – 1942. – Кулун тутар 3 к.

Доҕорум суруга : хоһоон // Кыым. – 1942. – Ыам ыйын 1 к.

Иннибэр элэҥниир : хоһоон // Кыым. – 1942. – Атырдьах ыйын 27 к.

Сахалар фроҥҥа бараллар : хоһоон // Кыым. – 1942. – Балаҕан ыйын 5 к.

Олох иһин охсуһууга : хоһоон // Кыым. – 1942. – Сэтинньи 21 к.

Сүрэх таптыыр ырыата : хоһоон // Кыым. – 1942. – Сэтинньи 24 к.

Күннэр-дьыллар саппаттар ; Биһиги кэлиэхпит ; Эрэниий; Элиэнэ эбэккэм : хоһооннор // Кыым. – 1942. – Сэтинньи 28 к.

Кэриэс ; Долгуйда чуумпу Дон : хоһооннор // Кыым. – 1942. – Схсынньы 5 к.

Сиэхситтэр : хоһоон // Кыым. – 1942. – Ахсынньы 12 к.

Доҕорбор : хоһоон // Урусхаллыаҕыҥ фашистскай баанданы. – Дьокуускай, 1942.

Хорсуннар ырыалара ; Табаарыс, походка бэлэмнэн! ; Доҕорум суруга ; Доҕорбор : хоһооннор // Саха советскай художественнай литературатын альманаҕа. САССР XX сылын туолуутугар. – Дьокуускай, 1942. – С. 102-104.

Суруккун күүтэбин ; Саха андаҕара: хоһооннор // Кыым. – 1943. – Бэс ыйын 13 к.

Суруккун күүтэбин : хоһоон // Хотугу сулус. – 1943. – Кн. 3. – С. 28.

Эрэнэбин : хоһоон // Кыым. – 1943. – Бэс ыйын 18 к.

Төрөөбүт кыраайбар : хоһоон // Кыым. – 1943. – Бэс ыйын 22 к. ; Хотугу сулус. – 1943. – Кн. 4. – С. 36-37.

Коптилка : хоһоон // Кыым. – 1943. – От ыйын 13 к.

Амма уола ; Күүт миигин : хоһооннор // Кыым. – 1943. – Балаҕан ыйын 7 к.

Ладога : хоһоон // Кыым. – 1943. – Балаҕан ыйын 13 к.

Ураал уоттара : хоһоон // Кыым. – 1943. – Алтынньы 16 к.

Хаан хааҥҥа : хоһоон // Кыым. – 1943. – Алтынньы 17 к.

Саргылаана : поэма // Кыым. – 1943. – Алтынньы 27 к. ; Сэтинньи 3, 5 к.

Хотугу булчуттар хоһоонноро // Кыым. – 1943. – Алтынньы 29 к.

Саха сирэ сэриилэһэр : хоһоон // Кыым. – 1943. – Сэтинньи 7 к.

Синиэл : хоһоон // Кыым. – 1943. – Сэтинньи 16 к.

Кэлиий быыһыы, хотойуом : хоһоон // Кыым. – 1943. – Сэтинньи 19 к.

Алаһа дьиэбит аанын тэлэйэн : хоһоон // Кыым. – 1943. – Ахсынньы 4 к.

Сайын : хоһоон // Кыым. – 1943. – Ахсынньы 5 к.

Икки сурук ; Кэлиэхпит диэбиппит, кэллибит : хоһооннор // Кыым. – 1943. – Ахсынньы 7 к.

Ааллаах Үүн : хоһоон // Кыым. – 1943. – Ахсынньы 8 к.

Оччоҕо : хоһоон // Кыым. – 1944. – Тохсунньу 5 к. ; Муус устар 14 к.

Ийэ дойду туһунан ырыа ; мин тапталым // Кыым. – 1944. – Кулун тутар 28 к.

Ийэ дойду туһунан ырыа ; Хотугу сулус // Кыым. – 1944. – Кн. 2. – С. 7.

Ахтыы // Кыым. – 1944. – Муус устар 9 к.

Ыксабар – ыраах да сырыттар ; Ахтар, саныыр атастарбар ; Хара харах : хоһооннор // Кыым. – 1944. – От ыйын 19 к.

Ийэ үөрүүтэ ; Албан аат ; Уолба оскуолатын оҕолоругар : хоһооннор // Кыым. – 1944. – От ыйын 21 к.

Ырыа туһунан ырыа // Кыым. – 1944. – Атырдьах ыйын 5 к.

Сэрииһит сэгэрбэр : хоһоон // Кыым. – 1944. – Атырдьах ыйын 15 к.

Ырыа ; Күн : хоһооннор // Кыым. – 1944. – Атырдьах ыйын 20 к.

Саныыр саргым : хоһоон // Кыым. – 1944. – Балаҕан ыйын 5 к.

Кыталык : хоһоон // Кыым. – 1944. – Балаҕан ыйын 12 к.

Ыччат ырыата : хоһоон // Кыым. – 1944. – алтынньы 3 к.

Советскай Союз Геройа Ф. К. Попов ; Тиийдилэр эн ырыаҥ тыллара ; Бухатыыр отуута : хоһооннор // Кыым. – 1944. – Алтынньы 17 к.

Көрсүһүҥ көһүппүт күҥҥүтүн ; Саллаат санаата : хоһоон, поэма // Кыым. – 1944. – Ахсынньы 5 к.

Тохтуурга, хонорго түгэн суох ; Сахалыы ыыра ; Күүрээннээх күннэргэ : хоһооннор // Кыым. – 1944. – Ахсынньы 12 к.

Ким көрбүт умнуоҕун сатаммат : хоһоон // Кыым. – 1944. – Ахсынньы 26 к.

Народ дьоло туругурдун ; Кыһыл Армияҕа : хоһооннор // Кыым. – 1945. – Олунньу 23 к.

Дьыбардаах сарсыарда ; Үөрүү күнэ ; Эйэҕэс сүрэхтэн : хоһооннор // Кыым. – 1945. – Кулун тутар 4 к.

Тапталым сандаарын көрсөөрү : хоһоон // Кыым. – 1945. – Кулун тутар 18 к.

Кыыс ырыата : хоһоон // Кыым. – 1945. – Кулун тутар 20 к.

Уруй улуу Москваҕа ; Эйэ иһин ; Үөрүү-көтүү үрдээн истин! ; Эйэ үүнүүтэ ; Аллаах – сыыдам көлөм ; Айылҕа күүстэрин баһылаан… ; Таатта уҥуор ; Хомустуун хоһуйда хормуоска ; Дойдугун тугунан үөрдэҕин? ; Эт эрэ сүрэҕим : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1953. – № 1. – С. 38-43.

Эргэрэ иликтэриттэн эмэҕирбит дьиэлэр : сатирическай хоһоон // Хотугу сулус. – 1957. – № 1. – С. 118-119.

Үөрүү үҥкүүтэ : хоһоон // Хотугу Сулус. – 1963. – № 1. – С. 104.

Арҕаа ааһа турдулар ; Сураҕа суох сүтүөхпүт суоҕа ; Ким көрбүт умнуоҕун сатаммат ; Көрсүбүт киһи ньии ; Күүгүнүүр тимир күрүлгэн : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1967. – С. 58-59.

Саамай сырдык бырааһынньык : хоһоон // Хотугу сулус. – 1967. – № 5. – С. 76.

Маай былаахтара ; Көрсүһүү ; Уолаттарбыт кэлэннэр : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1970. – № 5. – С. 11-12.

Дорообо, төрөөбүт дулҕа-маар үрүйэм! Санаа ; Киэһээҥҥи ; Хаар да хаар ;  Көрдүҥ дуо эн Чочур Мыраантан ; Булбатах тылларбын булабын ; Былыттаах күн ; Сэргэлээх : хоһооннор // Кыым. – 1972. – Кулун тутар 5 к.

Ааҕааччы доҕорбор ; Сүгүрүй, эн, тохтуу түһэҥҥин ; Доҕордоһуу куората ; Чэ, кытаат, сүрэҕим, чэ кытаат! ; Үчүгэй да буолла күн уһаан ; Атыны мин тугу этиэмий? ; Умнуо суох баар эбит ; Эдэркээн бэйэлээх эрдэхтэн ; Наада биир да тылтан өйдөһөр ; Ол маһыҥ санатыа ; Баалыам дуо быһан да эппиккин ; Титииктэрим таһынан ; Дьикти чуумпу түспүт дии ; Хаар курдук уулбутун хайыамый? : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1973. – № 5. – С. 65-70.

Уолаттарбыт кэлэннэр : хоһоон // Маяк Арктики (Тикси). – 1973. – Сэтинньи 16 к.

Чугдаарар эн ырыаҥ ылланан : хоһоон // Эдэр коммунист. – 1973. – Сэтинньи 16 к.

Дорообо, төрөөбүт дулҕа-маар үрүйэм! Санаа ; Киэһээҥҥи ; Хаар да хаар ; Көрдүҥ дуо эн Чочур Мыраантан ; Булбатах тылларбын булабын ; Былыттаах күн : хоһооннор // Кыым. – 1972. – Кулун тутар 5 к.

Көрүҥ кырдьаҕас буойуннары : хоһоон // Ленинскэй знамя, Майа. – 1974. – Алтынньы 26 к.

Сэтинньи сэттис күнүнэн : хоһоон // Ленинскэй знамя, Майа. 1974. – Сэтинньи 7 к.

Суоппардар – Өтүйэ уонна Сиэрпэ доҕордоһуута : хоһоон // Ленинскэй знамя, Майа. – 1974. – Муус устар 20 к.

Доҕордоһуу куората ; Чэ, кытаат, сүрэҕим, чэ кытаат! ; Үчүгэй да буолла күн уһаан ; Атыны мин тугу этиэмий? ; Ол маһыҥ санатыа ; Дьикти чуумпу түспүт дии : хоһооннор // Кыһыл знамя, Хаандыга. – 1974. – Бэс ыйын 7 к.

Сирдээтин Ленин знамята ; Долгуйда чуумпу Дон ; Кыайыы сулуһа ; Ким көрбүт – умнуоҕун сатаммат : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1975. – № 4. – С. 107-108.

Кырдьар сааспар кэриэспин : хоһоон // Кыым. – 1976. – Ыам ыйын 9 к.

Ааспыты аҕыннахха : хоһоон // Кыым. – 1978. – Атырдьах ыйын 6 к.

Ыҥыраллар ыччаттарбыт ырыалара : хоһоон // Кыым. – 1978. – Сэтинньи 2 к.

Ааҕаталаар саллаат эһэҥ суруктарын : хоһоон // Кыым. – 1978. – Олунньу 12 к.

Кэмсинии : поэма // Хотугу сулус. – 1979. – № 7. – С. 87-90.

Кыһыл субуота : хоһоон // Хотугу сулус. – 1980. – № 4. – С. 6.

Төһөлөөх махтаныах этилэр : хоһоон // Заря Яны, Депутатский. – 1980. – Кулун тутар 8 к.

Төһөлөөх махтаныах этилэр : хоһоон // Ленинскэй знамя, Майа. – 1980. – Кулун тутар 8 к.

Ырыа туһунан ырыа ; Көтөн тиийэн уураан ылыый ; Үчүгэйиэн үүттээх чэй ; Өрүү эдэр курдуккун ; Ханна, хаһан баҕарар ; Күнүм тахсар оҕолортон : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1980. – № 5. – С. 7-9.

Сааһыттар : хоһоон // Коммунист, Ытык-Күөл. – 1985. – Муус устар 27 к.

Иитиллибит Ийэ сирбитинэн… ; Тиийдилэр эн ырыаҥ тыллара ; Саха андаҕара ; Суруккун күүтэбин ; Күүт миигин ; Эйиэхэ ; Кыталык ; Кырдьыкпыт кылбарда : хоһооннор // Чолбон. – 1995. – № 5. – С. 8-12.

Тиийдилэр эн ырыаҥ тыллара ; Сэриилэһэр армия ; Ким көрбүт умнуоҕун сатаммат ; Кырдьыкпыт кылбаарда : хоһооннор // Өлбөөдүйбэт үйэ аҥара. Саллааттар суруктара, дневниктэрэ / хомуйан оҥордулар: С. Н. Горохов, А. А. Калашников // Дьокуускай, 1995. – С. 59-64.

Нуучча саллаата доҕорбор : хоһоон // Чолбон. – 2005. – № 5. – С. 5.

Тиийдилэр эн ырыаҥ тыллара ; Сэриилэһэр армия ; Ким көрбүт умнуоҕун сатаммат ; Кырдьыкпыт кылбаарда : хоһооннор // Уот сэрии кэпсэтэр тылынан / хомуйан оҥордо С. А. Попов-Сэмэн Тумат. – Дьокуускай, 2005. – С. 30-32.

Кыталык ; Саллаат суруктара : хоһооннор // Сэриигэ сылдьан / хомуйан оҥордулар: У. М. Флегонтова, А. Н. Охлопкова. – Дьокуускай, 2014. – С. 38-43.

Макар Хара, Ыһыах : хоһоон // Якутская газета. — 2005. — 23 июня. — С. 11 (Прил.: Саха суола)

Макар Хара, Сүүрээн : хоһоон //Чуораанчык. — 2020. — N 4 — С. 8.

Макар Хара, Инники киирбиттэн, Доҕорум суруга : хоһооннор //Чолбон. — 2020. — N 05 — С. 70-72.

Макар Хара, Сарсыарда эрдэттэн : хоһоон //Кэскил. — 2012. — Ыам ыйын 1 күнэ — С. 3.

Макар Хара, Кыталык, Чуумпуга : Улуу Кыайыы 60 сылын көрсө сэрииһит поэт хоһоонноро //Чуораанчык. — 2005. — N 2 — С. 1-2.

Макар Хара, Туойуоҕуҥ үлэ киһитин : ырыа //Саха ыала. — 2015. — Муус устар 30 күнэ — С. 11.

Макар Хара, Күннүк Уурастыырапка, Кыталык, Сураҕа суох сүтүөхпүт суоҕа : хоһооннор //Саха сирэ. — 2015. — Ыам ыйын 7 күнэ — С. 38.

Макар Хара, Аармыйаҕа барааччыга алгыс ырыата : хоһоонтон быһа тардыы  //Кэскил. — 2015. — Олунньу 24 күнэ — С. 1.

Хара М., Иннибэр элэҥниир : хоһоон //Хатан. — 2015. — N 12-  C. 64.

 

Рассказ

Күөх хайаҕа // Кыһыл ыллык. – 1934. – № 1. – С. 41-48.

 

Музыка

Туойуоҕуҥ үлэ киһитин : ноталаах ырыа / Д.Данилов мел. // Хотугу Сулус. – 1968. – № 3. – С. 133-134.

Таптыыбын туохтааҕар даҕаны : ноталаах ырыа / Х. Максимов мел. // Хотугу сулус. – 1971. – № 10. – С. 133-134.

Үчүгэйиэн үрүҥ түүн : ноталаах ырыа / Г. Кысылбаиков мел. // Хотугу сулус. – 1973. – С. 119.

Туойуоҕуҥ үлэ киһитин / В. Зырянов мел. // Эдэр коммунист. – 1974. – Тохсунньу 6 к.

Съезтэн съезкэ / П. Акимов мел. // Эдэр коммунист. – 1976. – Олунньу 27 к.

Үчүгэйиэн үрүҥ түүн / Д. Данилов мел. // Эдэр коммунист. – 1976. – Бэс ыйын 6 к.

Макар Х., Элиэнэ эбэккэбэр, Одерга көрсүһүү, Тиийдилэр эн ырыаҥ тыллара, Сураҕа суох сүтүөхпүт суоҕа, Коптиилка : хоһооннор //Саха сирэ. — 2000. — Кулун тутар 2 к. – С. 3

Макар Хара, Күүт миигин : хоһоон //Саха ыала. — 2004. — Алтынньы 21 к. — С.  8

Макар Хара, Ыҥырыыга : сэрии сылларын ырыата // Саха сирэ. — 2005. — Ыам ыйын 5 к. — С. 12

Макар Хара, Нуучча саллаата доҕорбор : хоһоон // Чолбон. — 2005. — N 5. — С. 5

Варламова, А. Ыһыах //Кылыһах.- 1997. — N 5 (35) — С. 4

Григорян, Г. А. Тапталлаах куоратым, 2 кинигэ — С. 5-8

Жирков, М. Н. Колхозтаахтар ырыалара // Саха ырыалара. — 1948. — С. 22-25

Винокуров, З. П. Кыталык // Кыайыыны уһансыбыт ырыалар. — 2004. — С. 26-27

Винокуров З. П., Чуумпуга // Кыайыыны уһансыбыт ырыалар. — 2004. — С. 30-31

Егорова, А. Сардаҥалаах аартыгынан // Иван Степанов репертуарыттан саха композитордарын уонна мелодистарын ырыалара. — 2006. — С. 46 – 48

Григорян, Г. А. Тапталлаах куоратым // Туругура, тупса тур! — 2000. — С. 19-21

 

Переводы:

Квитко, Л. Ворошиловка сурук : [оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаахтарга хоһоон] / Л. Кибитко ; [М. Кузьмин тылбааһа ; М. Родионов ойуулара]. – Москуба ; Ленинград : ЫБСЛКС КК, оҕо литературатын бэчээтэ, 1937. – 9 с. : ил. – Лат. графика.

Маяковскай, В. В. Ким буолуохха? / Майакуобускай ; М. Кууһумун тылбааһа. – Москуба ; Ленинград : ЫБСЛКС КК, оҕо литературатын бэчээтэ, 1938. – 16 с. : ил. – Лат. графика.

Те Ги Чен. Пектусан : поэма // Хотугу сулус. – 1950. – № 6. – С. 14-36.

Михалков, С. В. Үгэлэр уонна хоһооннор / С. Михалков ; [М. И. Кузьмин тылбааһа]. – Якутскай : Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1954. – 83 с.

Бурят-монголияҕа биһиги тугу көрдүбүт ; Саха сириттэн Бурят-Монголияҕа бара сылдьыбыт делегация чилиэннэрин суруктара / Саха АССР тыатын хаһаайыстыбатын м-вата ; [М. И. Кузьмин тылбааһа]. – Якутскай : Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1956. – 62 с.

Лаврик А. Ыраах тайҕабар эн кэллиҥ ; Геолог ырыата : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1957. – № 1. – С. 91-92.

Мирзо Турсун-заде. Аарбалаах Хасан. – Якутскай, 1961.

Левушкин А. Дьадаҥылар дууп мастара ; Бэс ыйа ; Поэт ; Клен сэбирдэҕин туһунан баллада ; Кырыа ; Улар ; Россия киининээҕи село ; Тыа көрөөччү ; Тырыкынай : хоһооннор / М. Тимофеев, В. Сивцев, С. Константинов, М. Хара тылб. // Хотугу сулус. – 1962. – № 6. – С. 84-87.

Токтогул. Тулаайахтар тустарынан // Якутскай,  1964. – С. 70-73.

Токтогул. Ленин курдук киһини хайдахтаах ийэ төрөппүтэ буолуой // Якутскай, 1964. – С. 85-88.

Ламутскай, П. Күнү батыстым ; Эн, Чонмэричэн ; Мин тииҥниппин : хоһооннор / И.Артамонов, М. Хара, В. Сивцев тылб. // Хотугу сулус. – 1965. – № 4. – С. 83-84.

Самсонов, С. Мин төрөөбүт күммүн билбэппин : кэпсээн // Хотугу сулус. – 1969. – № 8. – С. 12-20.

Украинка, Л. Мин суолум ; Буулаҕа бухатыыр туһунан : хоһооннор // Хотугу Сулус. – 1971. – № 2.  – С. 81-83.

Цирихов, М. Күн уотун кутаата ; Арай ону мин истимиим ; Хайа хапчаанын хамсата ; Сүүрээн ; Ардах ; Кэриэс ; Ырыатын көрдүү сатаатым : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1971. – № 6. – С. 94-97.

Геттуев, М. Партийнай съезд чыпчаалыттан ; Күрбэ ; Райнис хоһоонун аахтахпына ; Сиэдэрэй даҕаны сир ийэм ; Сулус ; Тугутчаан : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1971. – № 6. – С. 92-94.

Мамытов, Ж. Эдэр саас ; Устабын поэзия муоратынан харбааммын ; Күннээҕи олохтон : хоһооннор. – 1971. – № 8. – С. 68-69.

Жамансартова, Д. Кыргыттар ; Билбэт киһим ; Хайа – сир төрөөбүт дойдубут ; Сарсыардааҥҥы санаа : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1971. – № 10. – С. 75-76.

Кымытваль, А. Ый. Поэматыттан // Кыым. – 1972. – Алтынньы 24 к.

Михалков, С. Үс ини-бии ; Түүл : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1973. – № 3. – С. 55-56.

Биккал, Ш. Ыҥырыый, эн миигин : хоһоон // Хотугу сулус. – 1973. – № 6. – С. 9.

Гиляжев Х. Үлэ кэнниттэн ; Муораҕа тиийэр суолун солонон : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1973. – № 6. – С. 7.

Гали М. Мин хайаларым; Кыыс сибэкки хомуйар : хоһооннор // Кыым. – 1973. – бэс ыйын 19 к.

Горбунов А. Чысхаан тымныы : хоһооннор // Кыым. – 1973. – Муус устар 24.

Джусуев Сооронбай Саха сирин туһунан уон хоһоон ; Көрсүһүү – Аммосов аатынан борохуокка ; Сэргэ ; Олоҥхо ; Аммосов аатынан колхозка (Сир анныгар ; Герой саха ; Саха кыыһ а; “Токтогул” диэн алмаас ; Мэлдьи мин сүрэхпэр : хоһооннор / М. Хара, С. Тарасов, М. Ефимов, С. Руфов тылб. // Хотугу сулус. – 1974. – № 4. – С. 3-6.

Хаким Гиляжев. Үлэ кэнниттэн ; Мундир ; Муораҕа тиийэр суолун солонон // Агидель кытылыттан / хомуйда Ефимов М. Д. Башкирия суруйааччыларын айымньылара. – Якутскай. 1974. – С. 298-299.

Муса Гали. Мин хайаларым ; Кыыс сибэкки хомуйар // Агидель кытылыттан / хомуйда Ефимов М. Д. Башкирия суруйааччыларын айымньылара. – Якутскай, 1974. – С. 306-307.

Шариф Биккул. Ыҥырыый эн миигин ; Аҥардас биир тылтан // Агидель кытылыттан / хомуйда Ефимов М. Д. Башкирия суруйааччыларын айымньылара. – Якутскай, 1974. – С. 309-310.

Михалков, С. Остуоруйалар // Хотугу сулус. – 1975. – № 6. – С. 7-14.

Михалков, С. Үс ини-бии : хоһооннор // Саҥа олох, Чурапчы. – 1975. – Бэс ыйын 22 к.

Михалков, С. Үс ини-бии : хоһооннор // Ильич уоттара, Сунтаар. – 1975. – Бэс ыйын 26 к.

Жалсараев Д. Үрдүк уонна дириҥ икки ; Таптал : хоһооннор // Хотугу сулус. – 1977. – № 5. – С. 60-61.

 

Воспоминания, статьи

Винокуров, Е. Г. Макар Хара туһунан аҕыйах тыл // Илгэ.  – 2006. – С. 34-35.

Винокуров, Е. Г. Макар Хара – Улуу Кыайыы ырыаһыта // Таатта. – 2009. – Алтынньы 16 к.

Винокуров, Е. Г. Макар Хара – Улуу Кыайыы ырыаһыта // Таатта. – 2015. – Муус устар 25 к.

Винокуров, Е. Г. Макар Хара – Улуу Кыайыы ырыаһыта : монография // Дьокуускай, 2015. – 112 с.

Винокуров,  Е. Г. Макар Хара  – Улуу Кыайыы ырыаһыта // Чолбон. – 2015. – № 4. – С. 78-80.

Винокуров, Е. Г. Макар Хара – лирик-поэт // Таатта. – 2015. – Сэтинньи 5 к.

Урсун. Бүгүн мин саллааппын // Хотугу сулус. – 1985. – № 4. – С. 92-94.

Голиков, Н. П. Күннэр-дьыллар саппаттар // Таатта. – 2005. – Муус устар 26 к.

Голиков, Н. П. Биир хоһоонтон сэдиптээн // Таатта. – 2005. – Муус устар 10 к.

Горохов, С. Н. Таба тайаммыт дьылҕам // Чолбон. – 1998. – № 3. – С. 58-60.

Горохов, С. Н. … Тойугум номоҕор тиллиэм // Саха сирэ. – 2000. – Кулун тутар 2 к.

Кузьмина, З. М. Аҕабынан киэн туттабын // Чолбон. – 2005. – №. 4 – С. 91-92.

Николаев, Д. Макар Хара хоһоонноро // Хотугу сулус. – 1964. – № 6. – С. 140-141.

Попов, Б. Н. Дьоллоох кэм ырыаһыта // Эдэр коммунист. – 1985. – Ыам ыйын 26 к.

Попов, Б. Н. Сааскылыы сайаҕас ырыалаах // Бигэ эрэллээх дьоннор. – Дьокуускай, 1988. – С. 96-106.

Сивцев, В. Т. Ырыаҕа дууһатын туттарбыта // Чолбон. – 1990. – № 4. – С. 78-80.

Сивцев, В. Т. Күнүм киэһэрэн эрдэҕинэ. – Дьокуускай, 2013. – С. 45-53.

Тарасов, С. И. Санаабыт санаалар ырыаларыгар // Кыым. – 1985. – Бэс ыйын 4 к.

Тарасов, С. И. Уокка кыттан уот буолбут поэт // Чолбон. – 1995. – № 5. – С. 8-10.

Тарасов, С. И. Макар Хара кыталыга // Сааскылыы сайаҕас ырыалаах. – Дьокуускай, 1978. – С. 3-8.

Тарабукин, В. А. Макар Хара туһунан кылгастык // Чолбон. – 2005. – № 4. – С. 93.

Чуукаар, П. Макар Хара лириката // Сахаада. – 1998. – Ыам ыйын 21 к..

Иевлева-Архипова, А. “Сааскылыы сайаҕас ырыалаах” // Үйэ. – 2015. – № 25.  – С. 81-84.

Иевлева-Архипова, А. “Сардаҥалаах аартыгынан” // Үрдэл. – 2015. – № 2. – С. 60-66.

 

О жизни и творчестве

Писатели национальных литератур Восточной Сибири (1965-1974). — 1978. — С. 349-350.

Сентизов И., Сүбэһит аҕа доҕорум этэ…. : Фронтовик-поэт М.И.Кузьмин-Макар Хара туһунан ахтыы //Саха сирэ. — 1998. — Атырдьах ыйын 12 к – С. 4;

Чуукаар П., Макар Хара фронтан суруктара : Суруйааччы Макар Хара сэрииттэн суруктара // Кыым. — 1997. – Алтынньы 28 к. — С. 3.

Чуукаар П., «Ким эмэ саныа дуо ?…» : Поэт Макар Хара //Сахаада. — 1998. — Муус устар 23 к. — С. 5.

Писатели земли Олонхо : биобиблиографический справочник. – Якутск, 2000. – С. 253-254.

Саха АССР бэчээтин летопиһа : государственнай библиографический ыйынньык / хомуйан оҥордулар: М. Г. Самыгина [уо.д.а.]. – Дьокуускай : Саха сиринээҕи кинигэ изд-та, 1972, 1973, 1974, 1978.

Чолбон (Хотугу Сулус) 1926-1992 сс. : библиографическай ыйынньык. –Дьокуускай, 1994. – 346 с.

Кузьмин, М. И. : некролог // Социалистическая Якутия. – 1981. – 28 августа ; Хотугу сулус. – 1981. – № 10. – С. 112.

Төрүттээх киһи түөрэҕэ түҥнэстибэт : ахтыылар / хомуйан оҥордулар: Ф. Е. Иванова, Д. И. Винокурова. – Уолба : [и.с.], 2008. – 68 С.

Винокуров, Е. Г. Макар Хара – Улуу Кыайыы ырыаһыта / Егор Винокуров. – Дьокуускай : Бичик, 2015. – 109, [2] с. ил.

Винокуров, Е. Г. Макаар Хара уонна Тимофей Сметанин айымньылара : монография / Е. Г. Винокуров. – Дьокуускай : Сайдам, 2020. – 125, [2] с. ил.

Павлов, Н. Фронтан кэлбит сурук : Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылааҕа поэт, тылбаасчыт М. И. Кузьмин-Макар Хара суруга // Саха сирэ. — 2005. — Ахсынньы 7 к. — С. 4.

Кыайан-хотон дойдутугар төннөр баҕалааҕа…. : саллаат уобараһа — саха уус-уран литературатыгар // Кэскил. — 2010. — Ыам ыйын 18 күнэ — С. 6.

Макар Иванович Кузьмин — Макар Хара : о поэте Макаре Хара // Колокольчик. — 2020. — N 4 — С. 4.

Маркова, А. А. Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара төрөөбүтэ 105 сылын көрсө (26.04.1915-26.08.1981) : фронтовик-поэт Макар Хара туһунан, Таатта улууһа // Таатта. — 2020. — Кулун тутар 26 күнэ — С. 9.

Суруналыыс, буойун, поэт Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара : кыайыы 75 сылын көрсө, Таатта улууһа // Таатта. — 2020. — Ыам ыйын 8 күнэ — С. 4.

Николаев, В. Киһи этин сааһынан киирэр ырыа : М.Хара тылыгар, А.И.Егорова мелодиятыгар «Сардаҥалаах аартыгынан» диэн ырыаны Саха сирин өрөгөйүн ырыатын быһыытынан ылыныаҕын диэн этии киллэрии // Саха сирэ. — 1999. — Ыам ыйын 27 к. — С.4.

Горохов, С. «… тойугум номоҕор да тиллиэм» : Макар Хара фроннааҕы хоһоонноро // Саха сирэ. — 2000. — Кулун тутар 2 к. — С.3.

Павлов, Н. Фронтан кэлбит сурук : Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылааҕа поэт, тылбаасчыт М. И. Кузьмин-Макар Хара суруга // Саха сирэ. — 2005. — Ахсынньы 7 к. — С. 4.

Герасимова, Н.М. «Кыымтан» саа-саадах тутан…. : М. Хара төрөөбүтэ 90 сылыгар // Кыым. — 2005. — 2005. — Муус устар 20 к. — С. 7-.

Кыайан-хотон дойдутугар төннөр баҕалааҕа…. : саллаат уобараһа — саха уус-уран литературатыгар // Кэскил. — 2010. — Ыам ыйын 18 күнэ — С. 6.

Вечер памяти певицы и фронтовика : Вечер памяти первого якутского оперного режиссера А. И. Егоровой и поэта-фронтовика, журналиста Макара Хара // Наше время. — 2010. — 10-16 декабря — С. 36.

Иванов, П. А. — Сиэрэй Маасса Алҕас көнүөхтээх : фронтовик-поэт М. И. Кузьмин — Макар Хара туһунан // Таатта.- 2012. — Кулун тутар 6 күнэ — С. 2.

Иванов, П.А. — Сиэрэй Маасса Кырдьык күөрэйдэ : Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа, поэт М. И. Кузьмин — Макар Хара туһунан // Таатта. — 2013. — Ыам ыйын 9 күнэ — С. 1.

Горохов, С. Н. Суруналыыс, буойун, поэт : Макар Кузьмин — Макар Хара төрөөбүтэ 100 сыла // Саха сирэ. — 2015. — Ыам ыйын 7 күнэ — С. 38.

Павлова, М. А. Уулаах окуопаҕа олорон түөрт сылы быһа суруйбута : лиирик-поэт, тылбаасчыт, Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылааҕа Макар Иванович Кузьмин — Макаар Хара төрөөбүтэ 100 сыла // Ил Түмэн. — 2015. — Кулун тутар 27 күнэ — С. 20.

Жегусов, Д. «…Тойугум номоҕор да тиллиэм» : суруналыыс, буойун, поэт М. И. Кузьмин — Макар Хара төрөөбүтэ 100 сыла // Таатта. — 2015. — Бэс ыйын 16 күнэ — С. 3-4.

Винокуров, Е. Макар Хара — Улуу Кыайыы ырыаһыта : суруналыыс, буойун, поэт М. И. Кузьмин туһунан // Түһүлгэ. — 2015. — Муус устар 31 күнэ — С. 1.

Иевлева, А. М. Улуу Кыайыы ырыаһыта. М. И. Кузьмин-Макар Хара төрөөбүтэ 100 сыла : Макар Хара олоҕун уонна айар үлэтин туһунан]  // Кэскил. — 2015. — Ыам ыйын 5 күнэ — С. 6.

Винокуров, Е. Г. Макар Хара — Улуу Кыайыы ырыаһыта : Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, поэт Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара туһунан // Чолбон. — 2015. — N 4 — С. 78-80.

Жегусов, Д. С. Таатта талааннаах буойун поэта : М. И. Кузьмин-Макар Хара төрөөбүтэ 100 сылыгар // Чолбон. — 2015. — N 6 — С. 81-83.

Борисов, И. В. Сырдык киһи — Макар Хара : буойун-поэт, суруналыыс, Кыһыл Сулус орден кавалера Макар Хара туһунан // Забота-Арчы. . — 2015. — Муус устар 16 күнэ — С. 13.

Стручкова, В Хоhоонноро сааскылыы сайаҕастар : буойун — поэт төрөөбүтэ 100 сыллын көрсө Кузьмин М. И. — Макар Хара туһунан // Маяк Арктики. — 2015. — 25 апреля — С. 4.

Беркина, С. И. Таатта буойун суруйааччылара : 1941-1945 сс. улуу кыргыһыылар кыттыылаахтарын туһунан // Таатта. — 2019. — Ахсынньы ыйын 5 күнэ — С. 6.

Макар Иванович Кузьмин — Макар Хара : о поэте Макаре Хара // Колокольчик. — 2020. — N 4 — С. 4.

Маркова, А. А. Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара төрөөбүтэ 105 сылын көрсө (26.04.1915-26.08.1981) : фронтовик-поэт Макар Хара туһунан, Таатта улууһа // Таатта. 2020. — Кулун тутар 26 күнэ — С. 9.

Стручкова, А. П. Буорах сыттаах хоһооннор : фронтовик-поэт Макар Хара олоҕун, айар үлэтин туһунан, суруктара уонна хоһоонноро // Кэскил. 2020. — Ыам ыйын 12 күнэ (N 19) — С. 11.

Иевлева, А. М. Сааскылыы сайаҕас ырыалаах : фронтовик-поэт Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара төрөөбүтэ 105 сылыгар // Күрүлгэн. — 2020. — N 3 (74) — С. 79-87.

Харысхал, Буойун суруйааччылар : Саха сиритэн // Илин. — 2020. — N 1 — С. 3-8

Суруналыыс, буойун, поэт Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара : кыайыы 75 сылын көрсө, Таатта улууһа // Таатта. — 2020. — Ыам ыйын 8 күнэ — С. 4.

Иевлева, А. М. Суруйааччылартан саамай уһуннук сэриигэ сылдьыбыта : поэт, тылбаасчыт Макар Иванович Кузьмин — Макар Хара туһунан // Ил Түмэн. — 2021. — Ыам ыйын 7 күнэ (N 17) — С. 10-11.

Будаев А., Фронтовики. С винтовкой и рукописью. Продолжение серии материалов о фронтовиках писателях и поэтах Якутии // Ил Түмэн. — 2021. — 11 июня (N 22) — С. 14.

Иевлева, А. М. «Кыым» хаһыакка үлэлээн ааспыттара : Макар Иванович Кузьмин-Макар Хара уонна Семен Игнатьевич Неустроев тустарынан // Ил Түмэн. — 2022. — N 1 (2314), тохсунньу 14 күнэ — C. 15.

Рахлеев Р., Книга «Кыайыы» — памятник истории : о писателях-фронтовиках  // Мои первые шаги в науку. — 2018. — Вып. 2 — С. 44-49.