Олоҕум умнуллубат түгэннэрэ
Киһи олоҕун устатыгар умнуллубат көрсүһүүлэр, үгүс түгэннэр бааллар. олортон суруйааччы, ученай, общественнай-государственнай деятель Платон Алексеевич Ойуунускайдыын отутус сылларга көрсүһүү сорох күнүттэн-дьылыттан төһөнү өйдүүрбүн ахтан аһарыам.
Якутскайдааҕы педтехникумҥа 1929 сыллаахха үөрэнэ сылдьар, П. А. Ойуунускайы аан бастаан көрбүтүм. Онно наркомпроска үлэлиир быһылааҕа. Студеннары мунньан мунньахтаабыта. Биһиэхэ туһаайан эппитэ. Ол ис хоһооно маннык этэ: якутизация уонна корнизация барарын туһунан. Саха бэйэтэ алфавиттаах буолуохтаах, совнаркомҥа сөбүлэммитэ, обкомҥа көҥүл биэрбэтилэр. Эһиги, оҕолор, саха тылын үчүгэйдик билиэх тустааххыт диэбитин өйдүүбүн. Ити Новгородов алфавитын кэнниттэн латинскай алфавикка киирии эбит.
1930 сылтан тэрилтэлэринэн сахалыы үөрэтии саҕаламмыта. Миигин электростанция үлэһиттэрин сахалыы үөрэтэргэ дьаһал биэрдэ. Программа эҥин диэн суоҕа. Сахалыы аахтарабын уонна тылбаастатабын.
Сахалыы литература элбээн барбыта. Ол курдук, сахалыы үөрэнэр кинигэлэр, саха суруйааччылара Күндэ, Эрилик Эристиин, П. Ойуунускай, Амма Аччыгыйа, Күннүк Уурастыырап, Суорун Омоллоон, Эллэй, саха литературатын төрүттээччилэр Өксөкүлээх Өлөксөй, А.И. Софронов, Н. Д. Неустроев уо.д.а.айымньылара дэлэйдик бэчээттэммиттэрэ.
Оҕо суруйааччыта Анна Денисовналаахха, аймахпар олорор этим. Биирдэ кинилэргэ П. А. Ойуунускай кэргэнэ Акулина Николаевналыын, икки кыыһынаан кэлэннэр, ыалдьыттаан барбыттара. Ол кэмҥэ Анна Денисовна кинигэ издательствотыгар Ойуунускай салалтатынан үлэлиирэ. Ити кэмҥэ Платон Алексеевич судургутун, борустуойун, аламаҕайын, кимиэхэ баҕарар болҕомтолоохтук сыһыаннаһарын бэлиэтии көрөн-билэн хаалбытым.
Анна Денисовна ыалдьыттарын чэйдэппитэ. Платон Алексеевич бэркэ үөрэн-көтөн, “Бу уоттаах бакаалы…” хоһоонуттан Акулинатыгар анаан аахпыта:
Ким күнэ тахсыбыт,
Ким кэриэс хаалларбыт –
Сааскы күн буолуохтаах,
Саргылыы туруохтаах.
Бу уоттаах бакаалы,
Бу төлөн тапталы, —
Көтөҕүөх, көмүһүөм!
Көтөҕүөх, Өкүүчэм!
Саха сирин Советтарыгар 9-с суһал ыҥырыылаах съезтэрэ 1936 сыллаахха буолбута. В. И. Ленин аатынан Уолба сэттэ кылаастаах оскуолатыгар учууталлыырым, съезкэ делегатынан таллыллар. Онно 7 киһиттэн делегат талыллыбытыгар Ойуунускай, Шараборин, Огонеров И. С., Степанов Н. Т., Лопатина, Николаев, мин баарбыт:
Съезд көрөр боппуруоһунан ССРС-н Конституцията (Сталинскай дэнэрэ) этэ. Нэһилиэнньэ ортотугар дьүүллээһин киэҥник барбытын түмүктэрин истии буолбута. Итини сэргэ Саха АССР саҥа Конституциятын ылыныы көрүллүбүтэ. Ол Саха сирин саҥа Конституциятын бырайыагын оҥорорго редакционнай комиссия тэриллибитэ, председателинэн П. А. Ойуунускай этэ, миигин чилиэнинэн талбыттара. Бу сыл бүтэһигэ.
1937 сыллаахха съезд үлэтин салгыы ыыппыта. Бары оройуоннартан талыллан, 30-тан тахса киһи үлэлээтибит. Бырайыагы П. А. Ойуунускай “Основной закон Сахадской Республики” диэн ааттыырга этии киллэрбитэ. Ону алданнар утардылар, үгүстэрэ нууччалар, “якутской буоллун” диэтилэр. Хас эмэ күнү быһа мөккүһүү буолла. Тиһэҕэр “якутскай” диэн ааттанна. Съезд “якутскайынан” бигэргэттэ.
Саха АССР төрүт сокуонун – Конституцияны – оҥорсууга Платон Алексеевиһы кытары бииргэ үлэлээбиппинэн киэн туттабын.
1937 сыллаахха ССРС Верховнай Советын быыбара барбыта. Тааттатааҕы быыбардыыр уокурукка депутакка кандидатынан П. А. Ойуунускай турбута. Быыбарга агитационнай үлэ күннэри-түүннэри барбыта. Дьаамсык оҕонньоттор мэлдьи бэлэм сылдьаллара, агитатордары таһаллара.
Депутакка кандидат П. А. Ойуунускай Кыйынан, Чөркөөҕүнэн, Ытык-Күөлгэ көрсүһэ кэлбитэ. Кинини эҕэрдэлии Уолба оскуолатын оҕолоруттан делегация хайыһарынан тиийбитэ, кыһыҥҥы томороон тымныыттан чаҕыйан, иҥнэн-толлон турбатахтара. Оҕолору комсомольскай уоттаах-төлөннөөх Дмитрий Степанович Колесов салайан аҕалбыта. Оҕолор Ойуунускайы эҕэрдэлээбиттэр. Платон Алексеевич Уолбаларга үөрэн махтаммыт уонна эппит: “Урут Уолба Байаҕантай улууһа этэ. Кинилэр мин таайдарым буолаллар”. Оҕолор көрсүһүүттэн наһаа долгуйан, үөрэн төннүбүттэрэ.
П. А. Ойуунускай Тааттатыгар хас көрсүбүт быыбардааччытын кытта олус истиҥник көрсүбүт. Биир дойдулаахтара даҕаны олус астына, сүрдүк өрө көтөҕүллэ көрсүбүттэрэ.
Оройуоннааҕы Совет быыбарыгар депутатынан талыллан үөрэх оройуоннааҕы салаатыгар сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитим.
П. А. Ойуунускайы араас миитиннэргэ, мунньахтарга көрөр, тылын-өһүн истэр этим. П. А. Ойуунускай салалтатынан олоххо киирбит латинскай алфавит көмөтүнэн сахалыы сурук-бичик, үөрэнэр кинигэ, литература, искусство, норуот айымньыта бэчээттэниитэ билии-көрүү, үөрэх тарҕаныытыгар төһүү буолта саарбаҕа суох.
Оттон сахалыы төрүт сокуон Саха Республиката сүһүөҕэр туруутугар, атын бырааттыы республикалары кытары тэҥҥэ, хаалсыбакка сайдыытыгар улахан оруоллааҕа чахчы.
Советскай саха литературатын төрүттээччи, тыл бастакы учуонайа, суруйааччы, тыл-литература-история институтун бастакы тэрийээччи, сахалартан биир бастакы салайааччы П. А. Ойуунускай туһунан билиим-көрүүм умнуллублат күннэрэ мин олохпор, үлэлэбэр сабыдыаллаабыттара ураты.

Тыыл, үөрэҕирии ветерана, Бочуот Знага орден кавалера, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, Таатта улууһун Бочуоттаах олохтооҕо Анна Васильевна Хоноехова кэпсээниттэн С. П. Андросова суруйда. Ытык-Күөл, тохсунньу 24 күнэ, 2003 с.