1992 сыллаахха балаҕан ыйын 27 күнүгэр САССР Үрдүкү сэбиэтин Уурааҕынан «Республика Государственнай суверенитетын туһунан» Декларация ылыллыбыта.Онон Россия састаабыгар киирэр суверенитеттаах государство буолбуппут. Онон Өлүөнэ туруук хайаларын сирэйигэр ойууламмыт аттаах, дуоҕа тутуурдаах киһилээх гербэлэммиппит, үрүҥ күннээх, күөх халлааннаах, үрүҥ, кыһыл, от күөх сурааһыннаах былаахтаммыппыт, Өрөгөй ырыаламыппыт. Республикабытын салайар Президеннэммиппит, бэйэбит сокуоммутун ырытан оҥорор, ылынар Ил Түмэннэммиппит.

Хайа да нэһилиэк өрөспүүбүлүкэ, Россия таһымыгар тахсан үлэлии сылдьыбыт, дойдубут бүгүҥҥү олоҕун тутуһар туруу үлэһит биллэр-көстөр общественнай уонна государственнай үлэһит ыччаттааҕынан киэн туттар. Оскуолабытыгар араас кэмнэргэ үөрэммит, үлэлээбит дьоммут өрөспүүбүлүкэ таһымыгар айымньылаахтык, таһаарыылаахтык үлэлээн ааспыттарын бүгүҥҥү судаарыстыбаннас күнүгэр ахтан ааһыаҕыҥ.
ССРС Верховнай сэбиэтин депутаттара
Чудинова Марианна Алексеевна (1908 с.т.) Уолба оскуолатыгар учууталлаабыта, Дьокуускайга көһөн баран педагогическай институкка преподавателинэн, учууталлар үөрэхтэрин үрдэтэр институт директорынан, кафедра сэбиэдиссэйинэн, Саха өрөспүүбүлүкэтин үөрэхтээһинин министерствотын методическай кабинетын салайааччытынан үлэлээбитэ, наука кандидата, Саха өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала.
Саха АССР Верховнай Сэбиэтин депутаттара
Винокурова Агафия Феоктистовна (1907-1993 сс.) – Уолба оскуолатын выпускнига, бастакы комсомолецтарыттан биирдэстэрэ, Сэбиэскэй былаас бастакы сылларыгар көхтөөх үлэтин иһин Саха сирин дьахталларын бастакы съезтэрин кыттыылааҕа. Агафия Феоктистовна улахан методист учуутал, биллэр-көстөр общественнай деятель.
Егорова Анна Ивановна (1915-1995 сс.) – Уолба оскуолатын выпускнига. Сахаттан бастакы анал үөрэхтээх опера режиссера, талааннаах опера ырыаһыта, РСФСР норуодунай артыыһа, Таатта улууһун Бочуоттаах олохтооҕо.
Неустроев Семен Игнатьевич (1916-1979 сс) – Уолба оскуолатын выпускнига. “Социалистическая Колыма”, “Кыым” хаһыаттарга редакторынан, кэннэки Саха сиринээҕи кинигэ издательствотын салайан олорбута. Саха АССР Минииистирдэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан үлэлии олорон дьаныардаахтык туруорсан Саха судаарыстыбаннай университетын арыйтарбыт.
Слепцов Кузьма Никифорович Уолба бастакы комсомолецтарыттан биирдэстэрэ.
Белолюбскай Яков Дмитриевич
Неустроев Леонтий Николаевич
Неустроев Павел Павлович
Постников Тимофей Егорович

Биллиилээх общественнай-политическай үлэһиттэр
Винокуров Арсентий Порфирьевич — Уолба оскуолатын выпускнига. Улууспут иһинэн тахсар “Коммунист” (билиҥҥинэн “Таатта”) хаһыат бастакы сирэй эрэдээктэрэ этэ. Нэһилиэгигэр Улуу кыайыы памятнигын уонна Ыһыах ыһар ытык сирдэрбитин тэрийэн, салайан оҥотторбут үтүөлээх. Үүнэн испит саха талааннаах очеркиһа этэ.
Неустроев Павел Павлович — Дьокуускайдааҕы типография директорынан үлэлээбитэ.
Тяптиргянов Матвей Федорович — Уолба оскуолатын выпускнига, Саха АССР Бэчээккэ кистэлэҥи харыстыыр Управление (Главлит) начальнигынан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.
Никонов Георгий Дмитриевич (1956 с.т.) Уолба оскуолатын выпускнига. Улууспутун 1998-2002 сс салайбыт баһылыкпыт, 2002 сылтан Саха өрөспүүбүлүкэтин бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин салайааччытынан, 2006 сылтан Саха өрөспүүбүлүкэтин тас сыһыаннаһыыга миниистиринэн таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Билигин Ил Дархан сүбэһитэ.
Аргунов Николай Дмитриевич
Белолюбскай Яков Порфирьевич
Неустроев Семен Игнатьевич
Постников Тимофей Егорович
Слепцов Кузьма Николаевич